Το ποντίκι είναι ένα εργαλείο το οποίο μας επιτρέπει να κάνουμε τα πάντα σχεδόν στο γραφικό περιβάλλον εργασίας του υπολογιστή εκτός από την πληκτρολόγηση κειμένου. Το κυρίως σώμα του αποτελείται συνήθως από ένα σταθερό στέλεχος από πλαστικό και στο πάνω μέρος του είναι προσαρτημένα συνήθως δύο πλήκτρα (αριστερό και δεξί) με μία ροδέλα κύλισης ανάμεσά τους. Όταν το ποντίκι είναι συνδεδεμένο με τον υπολογιστή εμφανίζεται σε κάποιο σημείο της οθόνης με τη μορφή άσπρου δείκτη (ίχνος του ποντικιού).
Το αριστερό πλήκτρο
Το αριστερό πλήκτρο είναι το πλήκτρο που χρησιμοποιείται συχνότερα. Οι κύριες λειτουργίες του είναι επιλογή, άνοιγμα, εκτέλεση, σύρσιμο και απόθεση (drag-and-drop) και κατάδειξη (εμφάνιση κειμένου επεξήγησης).
Ως προς την χρήση των κλικ του αριστερού πλήκτρου συνηθίζουμε να λέμε ως εξής:- Κάνω απλό κλικ με ένα πάτημα του αριστερού πλήκτρου για επιλέξω ένα εικονίδιο, για την εκτέλεση μίας εφαρμογής κ.α.
- Κάνω διπλό κλικ με δύο συνεχόμενα πατήματα του αριστερού αριστερού πλήκτρου για να εκτελεστεί η πρώτη προεπιλεγμένη λειτουργία από το μενού επιλογών του δεξιού πλήκτρου, για να επιλέξω μία λέξη σε ένα κείμενο κ.α.
- Κάνω τριπλό κλικ με τρία συνεχόμενα πατήματα του αριστερού πλήκτρου πάνω σε ένα κείμενο για την επιλογή μίας παραγράφου.
- Κάνω πολλαπλό κλικ με πολλαπλά συνεχόμενα πατήματα του αριστερού πλήκτρου σε κάποιο παιχνίδι που παίζω.
Το δεξί πλήκτρο
Το πλήκτρο αυτό εμφανίζει διάφορα μενού, ανάλογα με το σημείο που βρίσκεται ο δείκτης του ποντικιού. Από τα μενού αυτά μπορούμε να επιλέγουμε διάφορες εργασίες όπως άνοιγμα, εκτέλεση, αντιγραφή, αποκοπή, επικόλληση, μετονομασία κ.α.
Η ροδέλα κύλισης
Όταν στην οθόνη δε χωράει ολόκληρο το παράθυρο εργασίας, η ροδέλα κύλισης μας επιτρέπει να κυλήσουμε το περιεχόμενο του παραθύρου προς τα πάνω ή προς τα κάτω, έτσι ώστε να βλέπουμε κάθε φορά και ένα τμήμα του.
Ο δείκτης του ποντικιού παίρνει διάφορες μορφές, ανάλογα με το σημείο που βρίσκεται ή την εργασία που κάνει ο υπολογιστής.
 | Κανονική κατάσταση. Ο υπολογιστής περιμένει κάποια ενέργειά μας. |
 | Ο υπολογιστής είναι απασχολημένος. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα αν δεν εμφανιστεί ο δείκτης της κανονικής κατάστασης. |
 | Ο υπολογιστής είναι απασχολημένος, αλλά μπορούμε να κάνουμε κάποια ενέργεια. |
 | Κρατώντας πατημένο το αριστερό πλήκτρο μπορούμε να αλλάξουμε το πλάτος ενός παραθύρου. |
 | Κρατώντας πατημένο το αριστερό πλήκτρο μπορούμε να αλλάξουμε το ύψος ενός παραθύρου. |
 | Κρατώντας πατημένο το αριστερό πλήκτρο μπορούμε να αλλάξουμε ταυτόχρονα το πλάτος και το ύψος ενός παραθύρου. |
 | Κρατώντας πατημένο το αριστερό πλήκτρο μπορούμε να μετακινήσουμε ένα παράθυρο. |
 | Στο σημεό αυτό μπορούμε να κάνουμε απλό κλικ. |
 | Στο σημείο αυτό δεν μας επιτρέπεται να κάνουμε κάτι. |